Ventilatie of luchtreiniging? Onderzoek en wetenschap bevestigen:
Luchtreinigers beschermen effectiever tegen het coronavirus dan open ramen
Bij koude winters en buitentemperaturen onder het vriespunt kan de vraag worden gesteld hoe geschikt en effectief de door het Duitse Ministerie van Milieu (UBA) en tijdens de conferentie met de minister van onderwijs en cultuur aanbevolen raamventilatie in de praktijk is als infectiebeschermingsmaatregel. In tegenstelling tot de door het Duitse Ministerie van Milieu en minister van onderwijs en cultuur uitgedragen mening dat regelmatige stootventilatie voldoende zou zijn en er op dit moment geen betere technische oplossing zou zijn voor het uit klaslokalen verwijderen van potentieel infectieuze aerosolen, adviseren veel wetenschappers en internationaal gerenommeerde aerosol-experts het gebruik van luchtreinigers met een hoge capaciteit met HEPA-filtertechniek volgens EN 1822 – als effectief alternatief voor raamventilatie.
Ventileren gaat gepaard met problemen en is alleen onder optimale omstandigheden effectief
De door het Duitse Ministerie van Milieu vermelde studies en kennis hebben vooral betrekking op ruimtesituaties, waarbij kruisventilatie met tegenover elkaar liggende ramen mogelijk is. Alleen bij kruisventilatie vindt een goede luchtverversing plaats. Echter bieden de meeste gebouwen en ruimtesituaties hiervoor niet de juiste voorwaarden.
Vaak is alleen stootventilatie mogelijk en geen kruisventilatie
De meeste ruimten en vooral klaslokalen hebben slechts aan een kant van de ruimte ramen, zodat in deze ruimten slechts stootventilatie mogelijk is. De luchtverversing met de buitenlucht vindt bij stootventilatie echter aanzienlijk langzamer plaats dan bij kruisventilatie – en dit ook alleen bij een voldoende groot temperatuurverschil tussen binnen- en buitenlucht of bij een voldoende windsterkte.
Bij nagenoeg identieke temperaturen vindt zonder wind vrijwel geen luchtverversing plaats, zodat de raamventilatie in de zomer en in de in relatief milde herfst alleen bij permanente ventilatie de beschermende werking kan opleveren! In de winter vindt bij het betreffende temperatuurverschil weliswaar in eerste instantie een goede luchtverversing plaats, echter slechts gedurende korte tijd en met een afnemende werking. Door de van buiten toegevoerde koude lucht koelt de binnenruimte geleidelijk af, zodat het noodzakelijke temperatuurverschil steeds geringer wordt.
Het resultaat: De luchtverversing bij het ventileren komt vrijwel tot stilstand.
De heer Schulte-Mattler, leraar bij het Apostelgymnasium in Keulen: "Op het moment houden wij al 10 minuten de ramen geopend en desondanks daalt het CO2-gehalte niet".
Uittreksel van WDR-uitzending Markt van 18-11-2020
Meestal wordt vooral in de winter te kort geventileerd, zodat het in de ruimte niet te koud wordt. Hierbij wordt echter bij lange na niet voldoende lucht ververst. Dit volgens Eberhard Bodenschatz, Directeur bij het 'Max-Planck-Institut für Dynamik und Selbstorganisation' in Göttingen Spiegel over het thema ventileren: "Men hoeft alleen het temperatuurverschil tussen binnen en buiten te bepalen. Is het buiten 10 °C en in de binnenruimte 20 °C, wordt slechts 50% van de lucht ververst, zodra u in de binnenruimte na het ventileren 15 °C meet. Zones waar ... de temperatuur tijdens het ventileren niet wijzigt, kan men beter mijden".
Is ventileren echt voldoende?
Bij een buitentemperatuur van 0 °C in de winter zouden dus 50% van de aerosolen pas uit de ruimte worden geventileerd, als de ruimtetemperatuur nog maar circa. 10 °C is! De uitspraak van het Duitse Ministerie van Milieu in de handreiking voor het ventileren in scholen, dat de temperatuur in de ruimte zowel bij kruisventilatie al bij stootventilatie slechts enkele graden zou afkoelen, is daarom zeer twijfelachtig. Om op deze aard en wijze alleen de door het Duitse Ministerie van Milieu aanbevolen luchtverversingen van 3 keer te kunnen bereiken, zou de ruimte hiervoor 6 keer per lesuur door het ventileren worden afgekoeld naar 10 °C.
De uitspraak van het Duitse Ministerie van Milieu dat elke 20 minuten 3 - 5 minuten ventileren "de ruimtelucht drie keer per uur volledig wordt ververst door verse lucht van buiten" geeft minimaal aanleiding tot misverstanden. Vooral bij de stootventilatie vindt geen volledige, directe verversing van de lucht in de ruimte plaats, maar gaat het om een vermenging van de verbruikte. virusbelaste ruimtelucht met verse, schone buitenlucht. Via deze procedure worden de virusbelaste aerosoldeeltjes dus niet volledig uit de ruimte geventileerd, zoals de formulering van het Duitse Ministerie van Milieu beweert, maar net als bij luchtreinigers wordt de concentratie hiervan alleen verdund. Met het verschil dat de capaciteit van een luchtreiniger bekend, betrouwbaar en instelbaar is, terwijl de effectiviteit van raamventilatie sterk schommelt, afhankelijk van de weerssituatie.
Regelmatig ventileren verhoogt het energieverbruik
Onafhankelijk van de effectiviteit, zijn open ramen bij lage buitentemperaturen pure energieverspilling. Door het meerdere keren ventileren per uur koelen de binnenruimten af, de belangrijke warmte-energie ontsnapt ongebruikt uit het raam – terwijl de personen in de binnenruimte het koud hebben. Daarnaast moet de toegevoerde buitenlucht steeds weer worden verwarmd, tot deze bij de volgende ventilatieperiode opnieuw wordt vervangen door koude lucht. Dit is niet alleen in strijd met de inspanningen van het internationale klimaatbeleid. Het zal ook absoluut tot enorme meerkosten leiden.
Ventileren zorgt voor ruimtetemperaturen onder de wettelijk geregelde minimumwaarden
Werkgevers, evenals scholen hebben een zorgplicht voor hun medewerkers, resp. leerlingen. Ze moeten zorgen dat ze geen schade ondervinden door te hoge of te lage temperaturen. De Arbo-regel A3.5 (Duits) concretiseert gezonde ruimtetemperaturen als volgt:
Minimale ruimtetemperatuur op de werkplek, volgens ASR A3.5 |
|||
Overwegende lichaamshouding | Zwaarte van de werkzaamheden | ||
Licht | Middelmatig | Zwaar | |
Zitten | +20 °C | +19 °C | - |
Staan / lopen | +19 °C | +17 °C | +12 °C |
Minimale ruimtetemperatuur op de werkplek, volgens ASR A3.5 |
|||
Overwegende lichaamshouding | Zwaarte van de werkzaamheden | ||
Licht | Middelmatig | Zwaar | |
Zitten | +20 °C | +19 °C | - |
Staan / lopen | +19 °C | +17 °C | +12 °C |
Stootventilatie in de winter heeft echter niet alleen een daling van de binnentemperatuur met enkele graden tot gevolg, zoals het Duitse Ministerie van Milieu aangeeft in haar infographic "Correct ventileren in de dagelijkse praktijk". De binnenruimtetemperatuur daalt binnen de kortst mogelijke tijd naar waarden van circa 15 °C en liggen zo buiten de wettelijk voorgeschreven waarden.
Ventileren is "lawaaierig" en stoort de les
Volgens het Duitse Ministerie van Milieu is het Wegverkeer al sinds tijden de dominerende geluidsbron in Duitsland. Hierdoor worden 2,3 miljoen mensen in Duitsland de hele dag blootgesteld aan niveaus van meer dan 65 dB(A). "Wegverkeer stoort of belast meer dan de helft van de Duitse bevolking.", geeft het Duitse Ministerie van Milieu aan en dit geluid komt vaak via open ramen in het klaslokaal. Het onderwijs wordt gevoeliger voor storingen van buitenaf en dit wederom leidt weer tot concentratieverlies en stoot daarom tegen bezwaren van leraren.
CO2 is geen indicator voor de virusbelasting van de ruimtelucht
De CO2-uitstoot van mensen is bij het ademen constant, bij het spreken of bij het zingen/schreeuwen ongeveer hetzelfde. De hoeveelheid uitgestoten aerosolen is echter afhankelijk van het aantal geïnfecteerde personen in de ruimte en de activiteit hiervan. Bij het spreken of zingen worden veel meer aerosoldeeltjes uitgeademd dan bij het ademen zonder belastingen. Hierdoor kan de virusbelasting in een ruimte dus sneller stijgen dan de CO2 waarde. Door dit voorbeeld wordt duidelijk waarom de CO2-meetwaarde geen betrouwbare conclusies m.b.t. de aerosolconcentratie mogelijk maakt.
Ook het Duitse Ministerie van Milieu schrijft in haar "Ventilatieaanbevelingen voor scholen": Een verhoogde CO2-concentratie kan weliswaar geen uitsluitsel geven over virusbelaste aerosolen, maar duidt wel op het feit dan te lang niet is geventileerd en hierdoor ook het infectierisico verhoogd kan zijn.
Dit is ook heel simpel en logisch. Bij 30 gezonde leerlingen in een klaslokaal stijgt de CO2-concentratie afhankelijk van de ventilatieomstandigheden met een bepaalde waarde. Is geen van de leerlingen geïnfecteerd, is de concentratie virusbelaste aerosoldeeltjes gering, resp. gelijk aan nul. Zouden van deze 30 scholieren meerdere met SARS-CoV-2 geïnfecteerd zijn, zou al bij een geringere CO2-concentratie de ruimte een virusconcentratie hebben, die al na een kort verblijf tot een infectie leidt.
Ook stijgt het CO2-gehalte afhankelijk van het aantal aanwezige personen. Duurt het bijv. bij 20 personen in een fictief klaslokaal 30 minuten tot 1000 ppm is bereikt, zou dit bij slechts 10 personen ca. 60 minuten duren. Desondanks zou ook een van deze 10 personen geïnfecteerd zijn. Daarom is er ook bij lage CO2-waarden onder deze omstandigheden een hoog infectierisico.
Experts waarschuwen: Ventileren geeft een indruk van een veiligheidsgevoel ten koste van de gezondheid
Ondanks grote kritiek van gerenommeerde wetenschappers baseren veel beslissers op de vanuit wetenschappelijk oogpunt valse aanbevelingen van het Duitse Ministerie van Milieu en brengen ze zo elk dag de gezondheid in gevaar van degene die met open ramen moeten werken of leren. Bovendien bewijzen talrijke studies de twijfelachtige effectiviteit van ventilatie in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus.
Onderzoek en wetenschap bevestigen: Luchtreinigers beschermen effectiever tegen het coronavirus dan open ramen
Correct gedrag en technische oplossingen zijn op dit moment de enige werkende instrumenten voor het beperken van de besmettingsgraad en dus de kosten voor de staat, de economie en de maatschappij.
Uitgebreide studie van de TU Delft levert indrukwekkende resultaten op
In een vergelijkende test hebben Nederlandse onderzoekers van de Technische Universiteit Delft onderzocht hoe snel aerosolconcentraties in de ruimte door stootventilatie en kruisventilatie, maar ook door ventilatie-installaties en luchtreinigers kunnen worden gereduceerd.
Resultaat: De beste resultaten werden in vrijwel alle testopstellingen met een TAC V+ luchtreiniger met een hoge capaciteit bereikt. De meetresultaten bevestigen bovendien dat snelle ventilatie alleen een in vergelijking lagere luchtverversing mogelijk maakt.
Technische Universiteit Delft, Nederland: Luchtreiniging is effectiever dan stootventilatie met open ramen of deuren
Twee verschillende opstelposities van de luchtreiniger TAC V+ in de ruimte met elk drie capaciteitsniveaus (600/800/1200m³/uur) werden vergeleken met de werking van een ventilatie-installatie en stootventilatie, evenals kruisventilatie via ramen en deuren. De positieve waarden in de geel gemarkeerde regel bevestigen dat het deeltjesaantal in de lucht bij stootventilatie via twee geopende ramen aan een kant hoger zou zijn dan alle tests met de TAC V+ luchtreiniger.
Stootventilatie via raam- en deuropeningen, gaf bij alle tests altijd de slechtste resultaten!
Tijd | Geen ventilatie | HEPA 600 m³/uur 2. Positie |
HEPA 800 m³/uur 2. Positie |
HEPA 1200 m³/uur 2. Positie |
HEPA 600 m³/uur 1. Positie |
HEPA 800 m³/uur 1. Positie/uur |
HEPA 1200 m³/uur 1. Positie |
Mengventilatie 1200 m³/uur | Mengventilatie 600 m³/uur | Stootventilatie via raam | Stootventilatie via deur |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
HEPA 600 m³/uur 2. Positie |
11,8* | ||||||||||
HEPA 800 m³/uur 2. Positie |
-299,5* | -261,9* | |||||||||
HEPA 1200 m³/uur 2. Positie |
-287,3* | -253,5* | 17,8* | ||||||||
HEPA 600 m³/uur 1. Positie |
-234,0* | -211,6* | 114,0* | 90,1* | |||||||
HEPA 800 m³/uur 1. Positie |
-248,4* | -224,0* | 70,9* | 53,0* | -29,0* | ||||||
HEPA 1200 m³/uur 1. Positie |
-313,2* | -273,0* | -98,3* | -67,0* | -146,9* | -101,6* | |||||
Mengventilatie 1200 m³/uur | -184,8* | -171,8* | 165,8 | 144,8 | 62,8* | 86,6* | 191,1* | ||||
Mengventilatie 600 m³/uur | -147,7* | -140,0* | 252,3* | 223,4* | 130,0* | 152,3* | 279,6* | 57,8* | |||
Stootventilatie via raam | 105,3* | 98,6* | 192,8* | 191,0* | 178,3* | 182,9* | 196,3* | 165,7* | 153,9* | ||
Stootventilatie via deur | 194,7* | 177,0* | 378,5* | 373,2* | 345,6* | 353,8* | 385,5* | 318,3* | 297,0* | 5,8* | |
Kruisventilatie via deuren en ramen | -269,5* | -238,6* | 91,3* | 55,0* | -51,0* | -14,5* | 147,1* | -113,7* | -192,2* | -185,7* | -363,5* |
'Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt': Ventileren levert niet het gewenste resultaat in de strijd tegen het coronavirus
Ook het 'Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt': is in een studie nagegaan hoe effectief de door het Duitse Ministerie van Milieu aanbevolen raamventilatie is.
Het probleem bij raamventilatie is, volgens Prof. Dr. ing. Markus Raffel, dat "Ook met alle ramen wijd geopend niet de luchtverversingswaarden ontstaan, die nodig zouden zijn voor het betrouwbaar afvoeren van de potentieel met virusbelaste aerosolen uit de ruimte".
Professor Dr. Christian Kähler: Commentaar m.b.t. het "Concept voor ventilatie in scholen" van het Duitse Ministerie van Milieu
"Om het infectierisico in de klaslokalen te verminderen, adviseren het Duitse Ministerie van Milieu en de adviseurs hiervan gebruik te maken van natuurlijke ventilatie. Het wordt aanbevolen elke 20 minuten alle ramen 3 - 5 minuten en 'na elk lesuur gedurende de gehele pauze' volledig te openen, 'ook tijdens het koude jaargetijde'. Er wordt gezegd de temperatuur in de ruimte hierdoor slechts 'enkele graden' daalt en de temperatuur na het sluiten van de ramen weer snel stijgt. Het doel van de maatregel is uiteindelijk een 'luchtverversing van drie keer per uur' te realiseren.
Waarom een luchtverversing van drie keer voldoende zou zijn voor een potentieel dodelijk virus, wordt niet uitgelegd. [...]Het lijkt er haast op dat het Duitse Ministerie van Milieu en haar adviseurs proberen hun vaktechnisch ongefundeerde mening te verspreiden, om zo andere inrichtingen een legitimatie voor hun handelen te geven. Dit is fataal, want de lijdende voorwerpen zijn de jeugd, leraren en ouders! Talrijke goed geïnformeerde ouders, leraren, maar ook de onderwijsbonden hebben zich publiekelijk uitgelaten tegen de aanbevelingen van het Duitse Ministerie van Milieu. Dat het Duitse Ministerie van Milieu en haar adviseurs deze publieke kennis volledig negeren, is onbegrijpelijk."